Aracılık testi, istatistiksel analizde bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisinin bir aracı değişken ile gerçekleşip gerçekleşmediğini incelemek için kullanılır. Bağımsız olan değişkenin bağımlı olan değişken üzerindeki doğrudan etkisinin yanında bu etkinin aracı değişken üzerinden dolayı etkisini belirlemeye çalışmaktadır.
Bu test;
· Bağımsız değişken
· Bağımlı değişken
· Aracı değişken bileşenleri üzerinden gerçekleştirilmektedir.
Karmaşık ilişkilerin kolaylıkla çözümlenmesinde ve değişkenler arasındaki dolaylı etkileri ortaya çıkarmak için kullanılan bu yöntem bu gün pek çok sektör tarafından kullanılmaktadır. Elde edilen performansın daha yüksek bir çıtaya çıkarılmasında etkili sonuçlar sunan bu analiz profesyonel kişiler tarafından yapılmalıdır.
Aracılık Analizinde Uygulanan Teknikler
Aracılık analizinde uygulanan teknikler arasında Baron ve Kenny yöntemi; doğrudan etkiyi test etme, aracı değişken üzerindeki etkinin test edilmesi ve aracılık etkisini test etme adımlarını içermektedir. Sobel testi, delta yöntemi, structural equation modeling, Hayes’in Process Makrosu, MPluss yazılımı ve bootstrap yöntemleri de yine aracılık analizlerinde kullanılan yöntemler arasında yer almaktadır.
Aracılık analizi bağımsız değişken ve bağımlı değişken arasındaki ilişkinin neden ve nasıl oluştuğunu anlamak için kritik bir araçtır. Bu analizde kullanılan çeşitli teknikler, araştırma sorusuna ve verinin yapısına bağlı olarak seçilebilmektedir. Baron ve Kenny’nin yöntemi gibi basit yaklaşımlardan SEM ve bootstrap yöntemleri gibi daha karmaşık tekniklere kadar geniş bir yelpazede yöntemler mevcuttur. Hangi yöntemin seçileceği, analizin amaçlarına ve verinin özelliklerine bağlı olarak değişir.
Aracılık Analizi İçin Kullanılan Programlar
Aracılık analizi için kullanılan programlar geniş bir yelpazede yer almaktadır. İstatistiksel yazılımlar ve araçlar içerisinden tercih edilecek olan bir program ile işlem yürütülmelidir. Kullanılabilecek programlar arasında ise; SPSS, Process Makrosu, SAS, R, MPlus, Amos, Stata, Lısrel, JMP, SmartPLS ve MedCalc yer almaktadır.
Analiz için tercih edilecek olan araçların ve yazılımların araştırmanın ihtiyaçlarına yönelik olarak belirlenmesi elde edilecek olan sonuçların kalitesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle yapılacak olan analizin gereksinimleri mutlaka dikkate alınmalıdır. Etkili sonuçların elde edilmesi analizin doğru biçimde yapılmasını gerektirmektedir. Analizlerden beklenti hedeflerin karşılanması ile sonuçlandırılmalıdır.
Comments